Stres zawodowy dotyczy sytuacji, w których pracownik odczuwa dyskomfort psychiczny związany z niesprzyjającymi warunkami pracy. Najczęściej występuje wtedy, kiedy wymagania ze strony firmy oraz naciski wywierane przez przełożonego są wyższe od jego wiedzy i umiejętności. W wyniku takiej presji, pracownik nie jest w stanie sprostać wygórowanym oczekiwaniom, co budzi w nim frustrację i negatywnie wpływa na dobrostan psychiczny.
Ryzyko eskalacji problemu rośnie, kiedy zestresowana osoba nie może liczyć na wsparcie i zrozumienie ze strony swojego szefa oraz współpracowników. W opanowaniu stresu przeszkadza również brak poczucia kontroli nad wykonywaną pracą.
Obecnie wielu pracowników zgłasza problemy w tym zakresie. Jak przeczytamy w największym raporcie o wellbeingu mentalnym pracowników, pierwszy rok pandemii koronawirusa był dla wielu z nich najbardziej stresującym rokiem w całym życiu zawodowym. Późniejsze światowe wydarzenia tylko zwiększyły odczuwany przez nas niepokój, a sytuacja ta może postępować.
Jak sprawdzić, czy stres w pracy dotyczy Ciebie i Twoich pracowników?
Tego właśnie dowiesz się z artykułu.
Przyczyny stresu w pracy
Istnieje wiele czynników stresogennych, które mogą wystąpić w środowisku pracy. Im więcej z nich dotyka pracownika każdego dnia, tym większe ryzyko wystąpienia u niego objawów stresu zawodowego. Czynniki te możemy podzielić na osiem głównych kategorii:
- Charakter pracy, do którego zaliczamy monotonne zadania oraz brak wyzwań i różnorodności. Warto wspomnieć tutaj też o czystości w miejscu pracy. Brud, hałas i zbyt wysoka lub niska temperatura mają ogromny wpływ na samopoczucie.
- Nadmierne obciążenie pracą, na które składają się praca pod presją czasu i wyników oraz zbyt wiele obowiązków do wykonania. Stres mogą również wywoływać sytuacje, kiedy pracownik ma za mało zadań, przez co czuje się znudzony, zdemotywowany i niepotrzebny.
- Godziny pracy, czyli nieelastyczny czas pracy i konieczność przestrzegania restrykcyjnych zasad.
- Rozwój, a dokładniej jego brak. Pracownicy odczuwają stres w przypadku, kiedy nie mają możliwości awansu, poszerzania swojej wiedzy i umiejętności. Szczególnie, jeśli zaczynają czuć, że ich kompetencje są zbyt niskie w stosunku do wykonywanej pracy lub oczekiwań przełożonych. Tracą wtedy często poczucie bezpieczeństwa zatrudnienia i stabilności w życiu zawodowym.
- Rola w organizacji oraz poziom zajmowanego stanowiska. Słabo sprecyzowane obowiązki oraz niejasno określona rola w organizacji mogą stanowić stresogenną sytuację dla pracownika.
- Relacje interpersonalne, czyli wszystkie nieprzyjemne sytuacje wynikające z interakcji z innymi osobami w firmie (nieodpowiedzialni przełożeni, złe relacje ze współpracownikami, nieprzyjemna atmosfera w pracy, mobbing).
- Kultura organizacyjna oraz źle prowadzona komunikacja w firmie, brak jasnej struktury organizacji oraz określonych celów.
- Równowaga między życiem zawodowym a prywatnym – jeśli ta harmonia będzie zaburzona, pracownicy szybko odczują negatywne skutki.
Objawy wywoływane przez stres w pracy
Pisząc o stresie i jego objawach, warto zaznaczyć, że sam stres nie zawsze działa na nas niekorzystnie. W niektórych przypadkach może mieć działanie mobilizujące i być wręcz przydatny dla pracowników. Większość działań rozwojowych wiąże się z wyjściem przez pracownika ze strefy komfortu, próbowania nowych zadań i testowania własnych możliwości. Dzięki temu może on poszerzać swoje horyzonty i polepszać wyniki oraz efektywność. Stanie się tak jednak tylko w przypadku, kiedy pracownik sam podejmie decyzję o postawieniu się w lekko stresującej sytuacji oraz uzyska potrzebne wsparcie od firmy, przełożonych oraz współpracowników.
Niestety, częściej stres ma niekorzystne działanie. Jest sygnałem od organizmu, który informuje o przekraczaniu pewnych granic. W ten sposób ciało ostrzega nas o sytuacji zagrożenia. Stres wynika wtedy z poczucia dyskomfortu, które w jakiś sposób jest dla nas szkodliwe. Dlatego warto bliżej się mu przyjrzeć i zastanowić, z czego może wynikać oraz co, w związku z tym, powinniśmy zmienić.
Jeśli tego nie zrobimy, a stres o dużym natężeniu będzie utrzymywać się dłużej, skutki dla naszego zdrowia będą naprawdę poważne.
Jak zweryfikować czy dotyka nas negatywny stres w pracy?
W zależności od sytuacji i przyczyn oraz natężenia, stres może objawiać się w różny sposób. Do najczęstszych symptomów możemy zaliczyć m.in.:
- zmęczenie,
- migreny, bóle głowy i pleców,
- omdlenia,
- problemy ze snem,
- niestrawność,
- biegunki lub zaparcia,
- problemy skórne,
- chudnięcie,
- spadek odporności, częstsze infekcje i przeziębienie.
Podczas stresu incydentalnego możemy doznać nadmiernego pocenia, również w obrębie kończyn, trzęsienia rąk, suchości i ścisku w gardle oraz drżącego głosu. Jest on stosunkowo niegroźny, a objawy znikają najczęściej niedługo po krótkim kontakcie ze stresorem.
Znacznie większe problemy wywołuje stres ciągły i długotrwały. Podczas chronicznego stresu możemy odczuwać objawy fizjologiczne (zwiększone ciśnienie krwi, przyspieszony rytm serca), emocjonalne (nerwowość, irytacja), poznawcze (obniżenie poziomu koncentracji i percepcji, większa skłonność do zapominania) i behawioralne (agresja, impulsywność, częstsze popełnianie błędów), a jego efekty utrzymują się dłużej i mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Co zrobić, jeśli odczuwasz stres w pracy?
Jeśli odczuwasz powyższe dolegliwości, koniecznie przeanalizuj, z czego mogą wynikać.
Jeśli Twoja praca przestała Cię cieszyć, a wstając rano czujesz ścisk w żołądku na samą myśl o czekającym Cię dniu w biurze, najprawdopodobniej cierpisz na chroniczny stres. Warto przemyśleć swoją przyszłość zawodową, na nowo zdefiniować priorytety oraz znaleźć główne powody odczuwanego dyskomfortu.
Kiedy już zidentyfikujesz przyczyny stresu, przyjdzie czas na ustalenie planu działania. Jeśli chcesz utrzymać zdrowie, zmiany mogą okazać się konieczne. Być może warto będzie rozpocząć od spotkania z przełożonym lub działem personalnym w Twojej firmie. Już samo zgłoszenie problemu i szczera rozmowa mogą okazać się bardzo skuteczne. Może zaskoczyć Cię wsparcie, jakie otrzymasz od organizacji. Warto też pomyśleć o zmianie godzin pracy i poprawie jej warunków. Pomocny może okazać się dłuższy urlop lub dodatkowe szkolenia, które pozytywnie wpłyną na Twoją pewność siebie.
Więcej porad na temat tego, jak radzić sobie ze stresem zawodowym znajdziesz w artykule, który już niedługo pojawi się na naszym blogu w zakładce „Rekrutacja”.